Voorbereiding is key

Denkt u (voorzichtig) na over een bedrijfsoverdracht aan uw kind(eren)? Neem dan nu alvast contact op met een externe adviseur. Samen kunt u een plan opstellen zodat het proces soepel verloopt. Bij voorkeur begint u minimaal vijf jaar vóór de daadwerkelijke overdracht aan de voorbereidende fase. In de voorbereidende fase komen onder andere de volgende vragen aan de orde:

• Is de huidige juridische structuur van uw onderneming geschikt voor een bedrijfsoverdracht?
• Is/zijn uw kind(eren) al werkzaam voor de onderneming in verband met de fiscale driejaarstermijn voor de doorschuifregeling?
• Wat is het juiste moment om uw onderneming over te dragen?
• Is/zijn uw kind(eren) klaar voor een overname of moeten ze eerst nog meer ondernemerskwaliteiten ontwikkelen?
• Zijn er nog andere kinderen die het bedrijf niet willen overnemen met wie rekening moet worden gehouden?

Bedrijfswaardering en schenkbelasting

De waardering van uw onderneming speelt een cruciale rol bij de familiebedrijfsoverdracht. Dat komt doordat de Belastingdienst meekijkt. Als de Belastingdienst stelt dat de waarde van de onderneming hoger is dan de prijs die u onderling afspreekt, kan het verschil aangemerkt worden als schenking. Afhankelijk van de hoogte van de waarde van uw onderneming kan het zo zijn dat u schenkbelasting moet betalen.

Waarderingsmethodes

De Belastingdienst erkent twee waarderingsmethodes: 

• de going concern-waarde;
• de liquidatiewaarde.

De going concern-waarde gaat ervan uit dat u uw onderneming voortzet. Voor de berekening wordt de ‘discounted cashflow’-methode (DCF) gebruikt. Daarbij gaat u uit van de toekomstige cashflows en rekent deze om naar de waarde op het waarderingsmoment (ook wel: contant maken).

De liquidatiewaarde gaat ervan uit dat u uw onderneming staakt, al uw activa (onroerend goed, paarden, machines, enzovoorts) verkoopt en al uw schulden aflost. Daarbij wordt uitgegaan van de marktwaarde van de activa en dus niet de boekhoudkundige waarde zoals in een jaarrekening gepresenteerd wordt. De marktwaarde ligt doorgaans hoger dan de boekhoudkundige waarde. Er wordt dan gesproken over ‘stille reserves’ die zich in uw onderneming bevinden.

Bedrijfsopvolgingsregeling

Wilt u uw onderneming (deels) schenken aan uw kind(eren)? Om de onderneming fiscaal gunstig over te dragen kunt u gebruikmaken van de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). U betaalt over een deel van de waarde dan geen schenkbelasting. U moet hiervoor aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Het moet gaan om een actieve, lopende onderneming (ondernemingen waarin beleggingsvermogen wordt aangehouden, zijn uitgesloten);
• De onderneming moet minimaal vijf jaar in het bezit zijn geweest van de overdragende partij;
• De voortzetter moet het bedrijf minimaal vijf jaar (ongewijzigd) voortzetten.

In 2024 bedraagt de vrijstelling € 1.325.253 van de going concern-waarde. Over het meerdere bedraagt de vrijstelling 83%. Over de resterende 17% bent u schenkbelasting verschuldigd.

Als de liquidatiewaarde hoger is dan de going concern-waarde, hoeft u over het verschil geen belasting te betalen. Doorgaans ligt de liquidatiewaarde bij paardenhouderijen hoger dan de going concern-waarde vanwege de hoge waarde van het onroerend goed (stallencomplexen, rijhallen). Het is altijd verstandig om de waarde van uw onderneming vooraf af te stemmen met de Belastingdienst om discussie later te voorkomen.

Een voorbeeld

De ondernemingswaarde van uw onderneming bedraagt € 1.500.000. De liquidatiewaarde van uw onderneming bedraagt € 2.000.000. Over het verschil (€ 500.000) bent u geen schenkbelasting verschuldigd.

Van de ondernemingswaarde is een bedrag van € 1.325.253 vrijgesteld. Over het meerdere (€ 174.747) is 83% vrijgesteld. U betaalt dus alleen schenkbelasting over een bedrag van € 29.707.

Doorschuifregeling

Naast de BOR kunt u ook gebruikmaken van de doorschuifregeling. Hiermee kunt u inkomstenbelastingheffing over de meerwaarde in uw bedrijf (de stille reserves) uitstellen en doorschuiven naar de volgende generatie. Voorwaarde hiervoor is dat de voortzetter voorafgaand aan de bedrijfsoverdracht minimaal drie jaar werkzaam moet zijn binnen de onderneming.

Naast de schenkbelasting en inkomstenbelasting is de overdrachtsbelasting een belangrijk aandachtspunt. Afhankelijk van uw situatie zijn hier vrijstellingen mogelijk. Uw adviseur kan u hierover informeren.

Financiering voor uitkopen

Wilt u uw onderneming niet of slechts deels schenken aan uw kind(eren)? Dan hebben zij waarschijnlijk financiering nodig om uw aandeel in de onderneming uit te kopen. Dit kan een financiering bij een bancaire instelling zijn, maar er zijn meer mogelijkheden. U kunt bijvoorbeeld (een deel van) de koopsom aan uw kind(eren) lenen. Het is belangrijk om daarbij een zakelijke rente af te spreken en de afspraken vast te leggen in een leningsovereenkomst.

Familiebelangen

Naast financiële en fiscale aspecten speelt het emotionele aspect een grote rol bij een familiebedrijfsoverdracht. Zaken als ‘de touwtjes uit handen geven’ en de aanwezigheid van andere kinderen die het bedrijf niet willen overnemen zijn punten waar u tegenaan kunt lopen. Vaak willen ouders namelijk hun vermogen eerlijk over de kinderen verdelen. De andere kinderen vanaf het begin betrekken in het proces, is daarom cruciaal voor een soepele bedrijfsoverdracht. 

Meer weten?

Bij ABAB zijn we graag van betekenis. Door kennis te delen, advies te geven en voor inzicht te zorgen. Heeft u vragen en/of wilt u advies over bedrijfsovername?  Wilt u meer weten over een gedeeltelijke bedrijfsverkoop?  Neem contact op met Astrid Baetsen, corporate finance adviseur, via telefoonnummer06-22472890 of stuur Astrid een e-mail.