De tuinbouwsector: cijfers eerste halfjaar 2023
Voor de tuinbouwsector was 2022 een uitdagend jaar. Nadat de coronacrisis net achter de rug was, kreeg de sector te maken met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Hoe is het de tuinbouwsector vergaan in de eerste jaarhelft van 2023?

De inflatie hield in deze periode nog stevig aan, maar er waren ook lichtpuntjes. De hoge energieprijzen zetten een flinke daling in en dat gold ook voor onder andere prijzen voor gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen. Daarnaast was het algemene prijsbeeld niet verkeerd.
Glasgroenten
Vanwege de ontwikkelingen op de energiemarkt nam het areaal belichte tomaat ook in 2023 af. Hierdoor ontstond een lager aanbod, waardoor de prijzen in vergelijking met vorig jaar tot begin mei prima waren. In mei zette de ‘gebruikelijke’ prijsdaling in tot vergelijkbare niveaus in de afgelopen jaren.
Ook de komkommers kenden een goede start van het nieuwe seizoen, met zelfs prijzen die beter waren dan de jaren daarvoor. Hier was sprake van een nog grotere daling van het belichte areaal dan bij de tomaten. Vanaf eind maart/begin april kwam hierin echter een kentering. Er kwam een groter areaal in productie, doordat telers die voorheen belicht teelden, nu ook later in productie kwamen. Daarnaast was er uitbreiding in het areaal, omdat sommige tomatentelers vanwege virusdruk (eenmalig) switchten naar de komkommerteelt. Dit, gecombineerd met snel verbeterende weersomstandigheden, zorgde voor een (te) grote productie. Vanaf eind juni is duidelijk sprake van prijsherstel. De eerste jaarhelft is daarmee een van de slechtste sinds jaren voor de komkommertelers. Het zou fijn zijn als het huidige hogere prijspeil vastgehouden kan worden in de belangrijke productiemaanden juli, augustus en september.
In tegenstelling tot vorig jaar was bij de paprika’s sprake van prima prijsvorming bij een gemiddeld achterblijvende productie. Deze stokte eind juni, waardoor de prijzen ver terugvielen. De eerste jaarhelft was echter gemiddeld genomen prima.
Ook de aubergines hebben een prima eerste jaarhelft achter de rug. Medio april vlakte de prijsvorming af, om in mei weer relatief snel te herstellen. In juni vlakte dit weer af, vergelijkbaar met andere kasgroenten, maar toch is de prijsvorming beter dan in dezelfde periode in de afgelopen twee jaar.
Bij de glasaardbeien tot slot, was er dan wel sprake van een redelijk tot goede prijsvorming, maar bij de reguliere doorteelt heeft lang niet iedereen de gebruikelijke productie gehaald.
Vollegrondsgroenten
Bij de vollegrondsgroenten is het prijsbeeld eigenlijk altijd wisselend. Sinds eind juli 2021 verliep de preiteelt in mineur. In december 2022 kwam de kentering en tot op heden is er sprake van een goede tot zelfs prima prijsontwikkeling. De recente prijzen liggen zelfs nog een beetje hoger dan het goede verloop in de vergelijkbare periode in 2021. Na ruim anderhalf jaar slechte rendementen in deze teelt, zijn deze nu aanzienlijk verbeterd. De verwachting is dat dit aanhoudt, omdat er nog geen concrete geluiden zijn dat (weer) sprake is van areaaluitbreiding.
Ook witlof is het hele jaar al prima aan de prijs. Deze teelt heeft dus een goede eerste jaarhelft achter de rug. De verwachting is dat het goede prijsniveau nog wel even aanhoudt.
Bij (kas)sla was begin 2023 sprake van goede prijzen. Medio april kelderden deze fors, om medio juni weer aan te trekken. Daarmee verliep de eerste jaarhelft toch naar tevredenheid. IJsbergsla in de vollegrond (vanaf medio mei) kent tot nu toe een mooie prijsontwikkeling.
Qua prijsvorming was de aspergeteelt deze eerste jaarhelft gewoon goed. Zowel voor de verwarmde teelten in de kas en buiten(tunnels) als in de reguliere buitenteelten. Vanwege de koude weersomstandigheden hebben aspergetelers wel moeite om goede producties te behalen uit de reguliere buitenteelten.
Champignons/paddenstoelen
De champignon- en paddenstoelenteelten hebben het (erg) lastig. Enerzijds door kostenontwikkeling en anderzijds door prijsdruk in combinatie met wisselende producties, vanwege het geleverd substraat.
Fruit
Het afzetseizoen van blauwe bessen is net op gang gekomen. De prijsvorming is er redelijk tot goed.
De glasaardbeien kenden weer een redelijk tot goede voorjaarsteelt bij telers die een afdoende productie konden behalen.
Voor het hardfruit was in de eerste jaarhelft sprake van afzet oogst 2022. De prijsontwikkeling voor appelen verliep daarin matig tot slecht. Bij de kwalitatief goede peren was nog enigszins sprake van een redelijke prijsvorming, die gaandeweg het afzetseizoen nog wat opliep. Voor het komend afzetseizoen 2023-2024 verwachten we zowel bij de appelen als peren een wat betere prijsvorming, zeker gezien de eerste oogstramingen in de belangrijkste Europese productielanden.
Sierteelt (onder glas)
Diverse snijbloemenondernemers zochten vanwege de hoge energieprijzen vorig jaar naar een alternatieve strategie. Een veelgebruikte optie was het (gedeeltelijk) stilleggen van het bedrijf. Dit resulteerde in goede prijzen van de bloemen in het voorjaar en met name rondom de diverse (Europese) feestdagen. Vanaf mei was er weer voldoende aanbod en de prijszetting was tot op heden matig. De zomerperiode is historisch gezien altijd al een rustige periode.
Voor zowel de groene als bloeiende kamerplanten komt er na enkele jaren een einde aan de stijgende prijzen. De prijzen zijn gestabiliseerd (zowel daghandel als klok). De afzet van groene planten blijft Europees redelijk goed doorlopen, waarbij die van bloeiende planten is gestabiliseerd.
Werd de teelt van de phaleonopsis vorig jaar grotendeels stilgelegd door de hoge energieprijzen, inmiddels is de rust langzaam wedergekeerd. Het aantal hectare is fors verminderd, waardoor vraag en aanbod redelijk in verhouding zijn.
Door het koude en donkere voorjaar kwam de teelt van perk- en voorjaarsgoed pas laat op gang. Aan de andere kant liep de handel ook nog niet optimaal, waardoor er in aanvang een mooie balans was met lage afzet tegen nette prijzen. De afgelopen weken was de afzet door het mooie weer uitstekend.
Boomkwekerij
Bij de boomkwekerijen zijn duidelijke verschillen aan het ontstaan tussen de diverse productgroepen. De visueel aantrekkelijke handel (handel via tuincentra, die het ook lastig hadden in deze periode) is door het gematigde voorjaarsweer tegengevallen. De afzet van boomkwekerijproducten met kluit bleef achter. Zowel de laanbomen als het bos- en haagplantsoen worden gekenmerkt door een goed voorjaar. Zaken als het voorhanden hebben van water, voldoende gekwalificeerd personeel en de inzet van een actieve verkoop gaan de komende periode sterker het verschil maken tussen de diverse bedrijven.
Meer weten?
Bij ABAB zijn we graag van betekenis. Door kennis te delen, advies te geven en voor inzicht te zorgen. Het tuinbouwbusinessteam van ABAB volgt de ontwikkelingen in de sector op de voet en benchmarkt voor diverse productgroepen. Wilt u meer weten of sparren over de ontwikkelingen in de sector en de gevolgen voor uw bedrijf(svoering) of over de mogelijkheden van benchmarken? Neem dan contact op met René Boots, senior bedrijfsadviseur tuinbouw, via telefoonnummer 06-10 94 40 40 of stuur hem een e-mail.