Speculatieve grondhandel

Bij grondhandel kopen particuliere beleggers kleine stukjes landbouwgrond van grondhandelaren. Die houden een wervend verkoopverhaal waarin zij aangeven dat de waarde van de grond in de toekomst sterk stijgt wanneer de bestemming van de grond wijzigt en er bijvoorbeeld gebouwd mag worden. Dit blijkt echter vaak pure speculatie; of er daadwerkelijk bebouwing mogelijk wordt, is maar zeer de vraag. Zo blijkt uit onderzoek van het Kadaster dat op de 17.000 percelen die de afgelopen tien jaar verkocht zijn met dit doel, er nog nergens woningbouw gerealiseerd is.

Zonder bestemmingsplanwijziging is de grond minder waard dan waarvoor deze werd aangekocht. Vaak wordt de waarde zelfs nog lager dan reguliere landbouwgrond omdat deze is opgeknipt in  kleine percelen.

Vernietiging koopovereenkomst

In een recente rechtszaak kreeg de koper van een stuk landbouwgrond twijfels en wilde nog vóór de juridische levering afzien van zijn aankoop. Hij liet de koopovereenkomst met behulp van een advocaat vernietigen. De grondhandelaar wilde hem via een kort geding tóch verplichten tot het afnemen en betalen van de landbouwgrond.

De rechter stelde dat de verkopende partij op onjuiste gronden vertrouwen heeft gewekt in het te verwachten rendement en dat de investering niet veel meer is dan ‘een (zeer kostbaar) lot in een loterij’. De rechter wees het verzoek van de grondhandelaar dan ook af waardoor de koper niet verplicht werd tot afname van de landbouwgrond. Het is voor het eerst dat de juridische basis onder grondhandel zo duidelijk ter discussie wordt gesteld.

Gevolgen voor investeerders

De uitspraak van de rechter biedt een aanknopingspunt voor andere particuliere investeerders die mogelijk misleid zijn. Dit heeft echter niet automatisch tot gevolg dat vergelijkbare aankopen van grond niet nagekomen hoeven te worden. Dat hangt namelijk sterk af van de situatie. Van invloed hierop is de manier waarop de koop tot stand is gekomen. Denk hierbij aan al dan niet agressieve verkooptactieken of onjuiste informatie, maar ook de kennis en kunde van de koper.

Consumentenbescherming en regulering

De koper geniet bij grondhandel minder bescherming dan bij andere beleggingen, omdat deze investering voor de wet (nog) geen belegging is. De rechter heeft bij deze uitwerking echter twijfels en pleit ervoor om grondhandel onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) te stellen.

Ook in de politiek is er discussie over de noodzaak tot betere bescherming van de consument. Zo werd er in een recente Kamerbrief onlangs aangekondigd dat er nader onderzoek en mogelijke regelgeving komt om grondhandel te reguleren. De Tweede Kamer riep eerder al op om grondhandel te verbieden. Ook de opvattingen over grondhandel in de politiek en maatschappij lijken dus te verschuiven. Mogelijk leidt dit tot ontwikkelingen in de nabije toekomst waardoor de grondhandel meer gereguleerd (of zelfs verboden) wordt en een betere bescherming van kopers.

Meer informatie

Bij ABAB zijn we graag van betekenis. Door kennis te delen, advies te geven en voor inzicht te zorgen. Wilt u meer weten over dit onderwerp of over de fiscale dienstverlening van ABAB? Neem contact op met Frank Rademaekers, manager Belastingadvies. U bereikt Frank via e-mail.