De bezitseis

Om bij de overdracht een beroep te kunnen doen op de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenkbelasting, moet de overdrager de onderneming minimaal vijf jaar in zijn bezit hebben. Bij overlijden is de bezitsperiode voor de erflater ingekort tot een termijn van één jaar. Zonder een dergelijke bezitsperiode werd het volgens de wetgever wel erg gemakkelijk om in de vorm van een onderneming, een bepaald vermogen gefaciliteerd over te hevelen naar de kinderen of derden die men wil bevoordelen.

Een voorbeeld

Stel, u heeft na de verkoop van uw onderneming een vermogen van € 1,5 miljoen en twee kinderen waaraan u dit vermogen met een schenking wil overhevelen. Bij een normale schenking leidt dit tot een aanslag van € 272.000 aan schenkingsrecht. Koopt u echter eerst een onderneming of aandelen in een bv waarin een materiële onderneming wordt gedreven, dan blijft deze aanslag achterwege. Uiteraard moet u hierbij dan wel aan alle overige voorwaarden voldoen. De overheid wil dit oneigenlijke gebruik van de regeling voorkomen en heeft daarom vooraf maatregelen genomen door een minimale bezitsperiode vast te stellen.

De situatie bij uitbreiding van de onderneming

Een prangende vraag is hoe u met deze regel om moet gaan als er gedurende de bezitsperiode sprake is van een uitbreiding of omschakeling van de onderneming. Bij een uitbreiding wordt al snel gedacht aan de uitbreiding van het areaal grond of de bouw van een nieuw bedrijfsgebouw. In hoeverre wordt er aan de bezitseis voldaan als er relatief kort voor de bedrijfsoverdracht een areaal grond aan het bedrijf wordt toegevoegd of wordt geïnvesteerd in een nieuw bedrijfsgebouw? Begint de bezitsperiode voor deze investering dan opnieuw te tellen?

Het antwoord op deze vraag is niet eenduidig te geven. Uit de rechtspraak blijkt namelijk dat het antwoord op deze vraag afhankelijk is van de feitelijke uitgangssituatie. Als de overdrager in de vijf jaar voorafgaande aan de bedrijfsoverdracht (een gedeelte van) een onderneming aankoopt dat onderdeel uit gaat maken van zijn onderneming die hij reeds langer dan vijf jaar in bezit heeft, dan hoeft dit geen belemmering te zijn voor de toepassing van de bedrijfsopvolgingsregeling. Dit ligt echter anders als de aangekochte onderneming ook na de aankoop als zelfstandige onderneming wordt geëxploiteerd. In dat geval gaat de bezitsperiode namelijk opnieuw tellen voor de aangekochte onderneming.

De situatie bij omschakeling van de onderneming

Een vergelijkbare situatie doet zich voor bij de omschakeling van een onderneming naar een andere activiteit. Stel, u heeft een varkenshouderij en neemt deel aan de saneringsregeling varkenshouderij. Uw onderneming wordt echter niet volledig gestaakt, maar er wordt omgeschakeld naar een andere bedrijfstak. Ook dan zien we dat de Belastingdienst kritisch kijkt naar de bezitsperiode van de overdrager. Opmerkelijk is dat in de regelgeving omtrent de bezitstermijn geen afzonderlijke regeling is getroffen voor een omschakeling als gevolg van overheidsingrijpen in de zin van artikel 3.54 twaalfde lid Wet inkomstenbelasting 2001. Een dergelijke regeling bestaat namelijk wel in het kader van de voortzettingseis.

Het blijft in situaties waarin getwijfeld wordt aan de bezitsperiode derhalve van belang om voorafgaand aan een voorgenomen bedrijfsoverdracht in overleg te treden met de Belastingdienst om duidelijkheid te krijgen of in uw situatie aan de bezitsperiode wordt voldaan. Het devies is dan ook om op tijd onze belastingadviseurs te raadplegen om uw feitelijke situatie te beoordelen.

Meer weten?

Wilt u hierover meer weten? Neem dan contact op met Luc Adriaansen, belastingadviseur. U bereikt Luc via e-mail. Ook voor andere vragen op het gebied van fiscaal advies staan onze belastingadviseurs graag voor u klaar.