Deliveroo casus

Zijn de maaltijdbezorgers van Deliveroo zzp’ers of werknemers in loondienst? Die vraag stond centraal in de Deliveroo casus. In lijn met vaste jurisprudentie oordeelde de Hoge Raad dat de kwalificatie van de overeenkomst afhangt van ‘alle omstandigheden van het geval in onderling verband bezien’. Het gaat dus om een weging van het totaalplaatje. Hierbij is de bedoeling van partijen niet van belang.

Volgens de Hoge Raad waren de Deliveroo bezorgers werkzaam op grond van een arbeidsovereenkomst. Ook al waren er enkele elementen die eerder pleitten voor een overeenkomst van opdracht.

Omstandigheden bij beoordeling arbeidsrelatie

Is er sprake van een arbeidsovereenkomst of van een opdracht? Om dat te kunnen beoordelen spelen volgens de Hoge Raad verschillende elementen een rol. Denk aan:

• de aard en duur van de werkzaamheden;
• de wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald;
• de inbedding van het werk in de organisatie; de vraag of de werkzaamheden een wezenlijk onderdeel van de bedrijfsvoering van de werkverschaffer uitmaken;
• het al dan niet bestaan van een verplichting het werk persoonlijk uit te voeren;
• de wijze waarop contractuele afspraken tussen partijen tot stand komen;
• de wijze waarop de beloning wordt bepaald en waarop deze wordt uitgekeerd;
• de hoogte van de beloning;
• de vraag of degene het werk uitvoert commercieel risico loopt.

Ook kan het van belang zijn of degene die de werkzaamheden verricht, zich in het economische verkeer als ondernemer gedraagt of kan gedragen, bijvoorbeeld:

• bij het verwerven van een reputatie;
• bij acquisitie;
• wat betreft fiscale behandeling;
• op basis van het aantal opdrachtgevers voor wie hij werkt of heeft gewerkt;
• gezien de duur waarvoor hij zich doorgaans aan een bepaalde opdrachtgever verbindt.

Uitbreiding toetsingskader

De Hoge Raad hield bij de Deliveroo uitspraak rekening met een kamerbrief. Het kabinet liet op 16 december 2022 namelijk via een kamerbrief weten dat ze de regels voor de beoordeling van een arbeidsrelatie wil verduidelijken aan de hand van drie punten:

1. Worden er instructies gegeven en wordt toezicht gehouden op het werk?
2. Is het werk organisatorisch ingebed in de organisatie van de werkverschaffer?
3. Is er sprake van zelfstandig ondernemerschap bij de opdrachtnemer?

Uit de uitspraak van de Hoge Raad blijkt dat nog steeds alle omstandigheden moeten worden meegenomen bij de beoordeling van de vraag of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of van een overeenkomst van opdracht. Wél lijkt de Hoge Raad het toetsingskader uit te breiden. Voor het eerst neemt zij hierin namelijk expliciet de volgende punten mee:

• is er sprake van inbedding van het werk in de organisatie;
• of de werkende zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen.

De Hoge Raad laat het verder aan de wetgever om nadere regels te stellen om de verschillen tussen werknemers en zelfstandigen beter af te grenzen.

Wetgever aan zet

De wetgever werkt op dit moment aan specifiekere regels. Hopelijk brengt dit ook duidelijkheid over factoren die een doorslaggevende rol hebben bij de kwalificatie van een arbeidsrelatie. Naar verwachting vindt er deze zomer een internetconsultatie plaats. Daarna wordt er begin 2024 een wetsvoorstel aangeboden aan de Tweede Kamer. De planning is om dit wetsvoorstel vanaf januari 2025 in werking te laten treden.

Opheffen handhavingsmoratorium

De Belastingdienst handhaaft op dit moment niet repressief in het zzp-dossier. Als er sprake is van schijnzelfstandigheid legt de Belastingdienst dus geen  correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen loonheffingen - eventueel met een boete - aan opdrachtgevers op. Voorgaande geldt uiteraard niet bij duidelijke situaties van kwaadwillendheid of als u aanwijzingen van de Belastingdienst om de arbeidsrelatie anders vorm te geven niet tijdig opvolgt. Het kabinet wil dit zogenaamde handhavingsmoratorium uiterlijk per 1 januari 2025 opheffen, maar dan moet er wel eerst duidelijke regelgeving komen. Tot die tijd adviseren wij u om afspraken met zelfstandigen goed schriftelijk vast te leggen. Bij voorkeur via een modelovereenkomst van de Belastingdienst.

Meer weten?

Wilt u weten hoe u de fiscale risico’s bij het inhuren van zelfstandigen zo goed mogelijk kunt beperken? Neem dan contact op met Ronald van Leeuwen, senior belastingadviseur. U bereikt Ronald via e-mail. Ook voor andere vragen op het gebied van fiscaal advies staan onze belastingadviseurs graag voor u klaar.